.png)
23 сентября исполняется 79 лет со дня уничтожения виленского гетто. В связи с этой грустной датой, мы публикуем стихотворение поэта Мойше Тейфа на идише и его русский перевод, выполненный Юнной Мориц.
אויף גיטקע-טייַבעלעס זאוווּלעק
משה טייף
אויף גיטקע-טייַבעלעס זאוווּלעק
טיר און טויער אָפן...
פּייַקל איך אין פּייַקעלע און וועק:
היי, שטייט אויף, גענוג צו שלאָפן!
היי, חכמה'טשעס,
ווערטל-זאָגער,
ספרים-שלינגער,
טשאָלנט-פרעסער!
קומט, די וועלט וויל זען אָט יענע,
יענע אַלע, וועלכע קענען
דאָ, אין געסלעך פינצטער-ענגע,
ווי די בינען האָניק ברענגען
ניט פון קווייטן אויף די ווייַטן,
נאָר פון וויגן, וווּ עס ליגן
נייַע וויטענבערגס און קולבאַקס...
שטייט שוין אויף! גענוג צו ליגן!
כ'טראָג פאַר אייַך דעם פרילינגס ניגון.
זאָל כאָטש איינער אויפשטיין, איינער!
נאָר קיינער ענטפערט מיר ניט, קיינער...
דער עולם שלאָפט.
קלאַפּ איך שטאַרקער אין מייַן פּייַקל, קלאַפּ איך...
אָט עס צינדן זיך די פלעקל!
ניין, עס ברענען מייַנע פינגער,
ָס'רינט דאָך בלוט פון מייַנע נעגל...
איז וואָס שווייַגט איר, ווילנער קינדער?
היי, חכמה'טשעס,
ווערטל-זאָגער,
ספרים-שלינגער,
טשאָלנט-פרעסער,
קומט, די וועלט וויל זען אָט יענע,
יענע אַלע, וועלכע שרייַען "קמץ-אַלף"
נאָך אין אינגעווייד בייַ מוטער,
עסן סקאָרינקעס אָן מוטיק,
טראָגן פייַער אין די פּאָלעס –
ווערט פון גזלה א מפּלה.
שטייט שוין אויף! גענוג צו ליגן!
כ'טראָג פאַר אייַך דעם פרילינגס ניגון...
זאָל כאָטש איינער אויפשטיין, איינער!
קיינער ענטפערט מיר ניט, קיינער...
דער עולם שלאָפט.
עפנט זיך אַ פענצטערל אין הימל...
מייַן געליבטע קוקט. ס'איז זי! בפירוש!
אַ גוט מאָגרן, טייַערע, גוט מאָרגן!
העלף מיר אויפוועקן דעם עם קשה עורף...
וועמען וועקסטו, מייַן געטרייַער, וועמען?
וואָס דו ווייסט ניט, נאַרעלע, דו נאַר,
אַז די ווילנער שלאָפן שוין דאָ מער ניט,
ווילנער שלאָפן אויף פּאָנאַר...
1945
ПЕРЕУЛОК ГИТКИ-ТАЙБЫ
(перевод с идиш Юнны Мориц)
В переулке Гитки-Тайбы
Спят подъезды, спят подвалы...
В переулке Гитки-Тайбы
Я стучу в свой бубен алый:
- Эй, вставайте,
Заводилы,
Хохмачи
И книгочеи,
Смельчаки
И музыканты,
Остряки
И грамотеи!
Этот мир увидеть хочет
Пчел, которые хлопочут,
Капли меда собирая
Не в зеленой гуще рая,
Не в долинах соловьиных,
А в безвестном, очень тесном
Переулке Гитки-Тайбы.
Эй, пора! Валяться хватит!
Даром, что ли, голос тратит
Вешней песни господин?
Пусть проснется хоть один...
Все молчат, как на погосте.
Бью в свой бубен кулаками.
Он, как пламя с языками,
Обжигает кулаки.
- Где же ваши остряки,
Переулок Гитки-Тайбы?
Эй, вставайте,
Заводилы,
Хохмачи
И книгочеи,
Мудрецы
И музыканты,
Чудаки
И грамотеи!
Этот мир увидеть хочет
Тех, кто голову морочит
Алфавитом, грамотейством
В материнском лоне тесном.
И потом грызет науки,
Не от лени, не от скуки
Напрягая ум голодный.
Эй, пора! Валяться хватит!
Даром, что ли, голос тратит
Вешней песни господин?
Пусть проснется хоть один...
Все молчат, как на погосте.
В небе скрипнуло окошко,
Чья-то узкая ладошка
Машет издали. Жива!
- О, любимая, сперва
Говори, когда проснутся
В переулке Гитки-Тайбы?
- Тише, милый... Помни, где ты.
Мы давно сгорели в гетто.
Хохмачи
И музыканты,
Смельчаки
И книгочеи,
Мудрецы
И заводилы,
Чудаки
И грамотеи
Пеплом огненным кочуют,
Двадцать лет как не ночуют
В переулке Гитки-Тайбы.